Zakony i zgromadzenia franciszkańskie
Zakony i zgromadzenia franciszkańskie – zakony i zgromadzenia zakonne Kościoła katolickiego, założone lub współzałożone przez św. Franciszka z Asyżu, bądź odwołujące się do jego osoby i duchowości. Obok nich istnieją zgromadzenia lub stowarzyszenia nawiązujące do św. Franciszka, ale pozostające poza obrębem Kościoła katolickiego.
Podział
Każdy z zakonów lub zgromadzeń franciszkańskich można przyporządkować do trzech grup, zwanych tradycyjne: I, II i III Zakonem franciszkańskim. Stąd św. Franciszka z Asyżu obdarzono w Kościele katolickim tytułem „założyciela trzech zakonów”. Nie należy rozumieć tu pojęcia „zakon” w sensie ścisłym, ale jako rodzinę zakonów. Przyjmuje się tu następujące kryteria:
- I Zakon franciszkański – obejmuje zakony męskie, które przyjęły regułę św. Franciszka zatwierdzoną przez papieża Honoriusza III w 1223.
- II Zakon franciszkański – obejmuje zakony żeńskie, żyjące według reguły św. Klary, zatwierdzonej przez papieża Innocentego IV w 1253 r., bądź reguły papieża Urbana IV (1263). Klasztory II Zakonu znajdują się pod opieką jednego z zakonów I Zakonu franciszkańskiego.
- III Zakon franciszkański – obejmuje zakony i zgromadzenia męskie oraz żeńskie jak i Franciszkański Zakon Świeckich. Brak jednej wspólnej reguły. Za taką uchodził prawdopodobnie „List do wiernych” św. Franciszka, będący luźnym zbiorem wskazań odnośnie prowadzenia gorliwego życia religijnego. Kryterium przynależności danego instytutu życia konsekrowanego do III Zakonu jest jego afiliacja. Klasztory III Zakonu czy grupy Franciszkańskiego Zakonu Świeckich znajdują się pod opieką jednego z zakonów I Zakonu franciszkańskiego.
Św. Franciszek z Asyżu
Założycielem zakonów franciszkańskich jest św. Franciszek z Asyżu (1182-1226). Był on synem bogatego kupca. Jako młodzieniec prowadził życie beztroskie. Marzył o rycerskiej sławie, chętnie wiec wziął udział w 1202 roku w bitwie Asyżan z mieszkańcami sąsiedniego miasta Perugi, co skończyło się dla niego krótką niewolą. Wróciwszy chory do domu, przeżył wielki przełom duchowy. Zerwał z tym wszystkim, co dotychczas było treścią jego życia, oddając się całkowicie Bogu.
Usłyszawszy polecenie Chrystusa ukrzyżowanego:
“Franciszku, idź odbuduj mój kościół, gdyż popada w ruinę!”,
odrestaurował własnymi rękami kilka zniszczonych kościołów w okolicy Asyżu. Pozbywając się wszystkiego, co posiadał, a nawet własne ubranie oddając ojcu, żył odtąd jak pustelnik.
Święty Klara z Asyżu
Asyż – oto miejsce, do którego od ośmiu wieków przybywają liczni pielgrzymi, aby rozważać boską legendę Klary, legendę, która wywarła ogromny wpływ na życie Kościoła i na historię duchowości chrześcijańskiej. Trzeba koniecznie w naszej epoce powtórzyć odkrycie św. Klary, gdyż ma ono doniosłe znaczenie dla Kościoła; trzeba koniecznie dokonać odkrycia tego charyzmatu, tego powołania. Konieczne jest ponowne odkrycie boskiej legendy Franciszka i Klary” (przemówienie Jana Pawła II w Asyżu, 12 marca 1982 roku).
Jest naprawdę trudno rozłączyć te dwa imiona: Franciszka i Klary. Te dwa zjawiska: Franciszka i Klary. Te dwie legendy: Franciszka i Klary… Trudno jest rozdzielić imiona Franciszka i Klary. Znajduje się między nimi coś głębokiego, czego nie można zrozumieć, pomijając kryteria duchowości franciszkańskiej, chrześcijańskiej, ewangelicznej, czego nie można ogarnąć w oparciu o kryteria ludzkie. Dwumian: Franciszek – Klara jest rzeczywistością, którą pojmuje się jedynie poprzez kategorie chrześcijańskie, duchowe, niebieski; jednakże należy on do rzeczywistości tej ziemi, tego miasta, tego Kościoła. Wszystko zaczęło się tu w Asyżu” (tamże).
